Nat, W.H. van der Nat, Willem Hendrik van der Nat geb 1864-1929

Nat, Willem van der Nat is geboren te Leiden op 04.09.1864 en overleden te Leiden op 11.07.1929. Willem Hendrik van der Nat groeide op als jongste in een kinderrijk gezin. Als dertienjarige ging hij in de leer bij een kunstschilder en een paar jaar later trad hij bij een lithograaf in dienst. Waarschijnlijk zorgde deze er voor dat van der Nat in 1881 aan een opleiding aan de Haagse Academie kon beginnen. Zijn vader, die slager was, kon de kosten daarvoor niet dragen. Als illustrator en lithograaf voorzag de jonge van der Nat daarna in zijn levensonderhoud. Na zijn huwelijk in 1891, waaruit zes kinderen werden geboren, ging hij daarmee door. Kort voor hij trouwde had hij zijn eerst olieverfschilderijen gemaakt. Contacten met de kunstpedagoog Bremmer leidden ertoe dat zijn werk een grotere bekendheid kreeg. Tenslotte ontstond er ook belangstelling van de zijde van de kunsthandel. Verstokte Leidenaar die hij was, werkte hij graag in de omgeving van de sleutelstad. Maar, geheel in de traditie van die dagen, reisde hij ook af naar andere streken om inspiratie op te doen. Zo maakte hij een reis naar Spanje en bezocht hij. dichter bij huis, de omgeving van Chaam in Brabant en vanaf 1900 Borger en Oosterhesselen in Drenthe. Het weinige vrije schilderwerk dat hij tot dan had gemaakt was duidelijk beïnvloed door het realistische werk van de Fransman Jean-François Millet. Niet alleen hanteerde van der Nat een soortgelijke tekenachtige stijl, maar ook in de onderwerpskeuze volgde hij zijn voorbeeld trouw. Scènes uit het boerenleven hadden zijn grote belangstelling. Bijzonder daarbij was dat de figuren een centrale plaats in het werk kregen en niet, zoals bij veel andere schilders als stoffering van het landschap dienden. Na 1900 voltrok zich een verandering in het werk. Het schilderen van landschappen en boereninterieurs, waarbij stemmingen werden nagestreefd, zoals die bij de Haagse School pasten, kregen de overhand. Daarbij werd de lijn als beeldend middel verlaten en vervangen door een vlottere toets, waarbij de vormen op een meer impressionistische wijze werden aangegeven. Bruin was daarbij meestal de basiskleur, een duidelijk verschil met de grijze tonen van de Haagse Schoolschilders. Vanaf 1910 onderging zijn werk opnieuw een wijziging. Het ontwikkelde zich meer en meer in een naturalistische richting. De onderwerpskeuze veranderde eveneens: van der Nat toonde zich een getalenteerd schilder van dieren. In Drenthe zal hij veel gelegenheid hebben gehad zich in deze richting te vormen. De schaapskudden die hij er zag, waren dankbare studie-objecten. Net als in zijn Milletperiode, waar hij de figuren als hoofdthema neerzette, waren ook nu de dieren geen stoffering in het landschap, maar zelfstandige hoofdelementen. Doekvullende schapenkoppen, hunkerend over een hek kijkend, of twee geitenbokjes, die licht-achterdochtig, maar vooral nieuwsgierig een over de grond kruipende kever bekijken, zijn voorbeelden van empatisch verbeeld werk, dat tot het beste van zijn oeuvre wordt gerekend. Aan het eind van zijn leven ging het roer nogmaals om, toen hij zich met het stilleven ging bezighouden. Daarbij gebruikte hij graag eenvoudige zaken uit zijn directe omgeving, fruit uit de tuin, een vaas met bloemen, vissen op een schaal. Van der Nat leidde een teruggetrokken leven, hij was geen hemelbestormer. Daarin toonde hij enige overeenkomst met een andere Leidse schilder, Floris Verster, met wie hij zijn hele leven bevriend bleef. Ze kenden elkaar vanaf omstreeks 1881 toen ze beiden een cursus volgden bij het Leidse tekengenootschap Ars Aemula Naturae. Gelijkgestemde karakters, die elkaar veel opzochten, kritiek op elkaars werk uitoefenden en daardoor elkaars invloed zullen hebben ondergaan. Het sterkst blijkt dit uit de stillevens. De doeken met dode vogels tonen soms een verrassende overeenkomst. Borger hebben ze mogelijk in elkaars gezelschap bezocht. Willem van der Nat was lid van “Arti et Amicitiae” in Amsterdam. Twee maanden na zijn overlijden werd een ere-tentoonstelling in de Lakenhal gehouden.

Kunstenaars Collectie   (1 Afbeeldingen)